سفر به خارج از ایران همیشه با هیجان و برنامه‌ریزی‌های متنوع همراه است؛ از گرفتن ویزا و خرید بلیط گرفته تا رزرو هتل و تور خارجی. اما یکی از مهم‌ترین نکاتی که پیش از هر سفر باید به آن توجه کنید، عوارض خروج از کشور است. مبلغ عوارض خروج، هر ساله در بودجه کشور تعیین میشود و بسته به نوع و روش سفر و تعداد سفرهای خارجی متفاوت است. در این مقاله، همه چیز را درباره عوارض خروج از کشور در سال ۱۴۰۴ بررسی می‌کنیم.
عوارض خروج از کشور چیست؟
از سال ۱۳۶۴ قانونی در ایران تصویب شد که طبق این قانون شهروندان ایران با گذرنامه ایرانی، موظف به پرداخت هزینه ای تحت عنوان عوارض خروج از کشور هستند. این قانون شامل همه افراد، حتی کودکان و نوزادان هم میشود. هزینه عوارض خروج به طور مستقیم به حساب دولت واریز میشود و بر اساس لایحه بودجه و سایر قوانینی که تصویب شده، حدود ۳۰ درصد آن به نهاد گردشگری اختصاص پیدا می کند تا زیرساخت‌های گردشگری بهتری در کشور ساخته شود. بقیه این مبلغ هم صرف بازسازی و آبادسازی و زیباسازی روستاهای مرزی ایران میشود.
چگونه عوارض خروج از کشور را پرداخت کنیم؟
با راه‌اندازی سامانه الکترونیک برای پرداخت عوارض خروج از کشور، روش‌های متفاوتی برای پرداخت وجود دارد. را‌ه‌های پرداخت عوارض خروج را در لیست زیر می توانید ببینید:
- پرداخت از طریق سامانه سداد بانک ملی
- پرداخت عوارض خروج از طریق اپلیکیشن‌های ایوا و قبضینو
- پرداخت عوارض خروج در فرودگاه‌های بین‌المللی با استفاده از دستگاه خودپرداز (ATM)
- پرداخت عوارض خروج از طریق بانک ملی مرکزی در هر شهر
مهلت پرداخت عوارض خروج از کشور
شما تا بیست دقیقه قبل از خروج از کشور، فرصت دارید که عوارض خروج خود را پرداخت کنید اما توصیه ما به شما این است که پرداخت خودتان را به لحظه‌های آخر قبل از سفر موکول نکنید. ممکن است اختلالی در سامانه پیش آمده باشد و شما پرواز خودتان را از دست بدهید چون بدون پرداخت عوارض خروج امکان خارج شدن از کشور وجود ندارد.
مدارک مورد نیاز برای پرداخت عوارض خروج از کشور
برای پرداخت عوارض خروج از کشور، به هیچ مدرکی بجز کارت بانکی خود نیاز ندارید. کافی است با استفاده از کارت بانکی خود از طریق یکی از روش‌های گفته شده، اقدام به پرداخت کنید.
مبلغ عوارض خروج از کشور در سال ۱۴۰۴
نرخ عوارض خروج از کشور ۱۴۰۴ به شرح زیر است:
| نوع سفر | سفر اول | سفر دوم | سفر سوم |
| سیاحتی | 6,750,000 | 10,125,000 | 13,500,000 |
| حج | 2,230,000 | 3,345,000 | 4,460,000 |
| زائرین عتبات و عالیات «هوایی» | 600,000 | 600,000 | 600,000 |
| زائرین عتبات و عالیات «زمینی و دریایی» | 200,000 | 200,000 | 200,000 |
| ساکنین مرزهای ایران | اعلام نشده است | اعلام نشده است | اعلام نشده است |
*نکته: مبالغ درج‌شده در جدول بر حسب ریال هستند.
در بیشتر سفرها، عوارض خروج از کشور زمینی و هوایی یکسان است، اما در بعضی از سفرهای زیارتی، هزینه عوارض سفر زمینی کمتر از هوایی است.
چه کسانی از عوارض خروج از کشور معاف هستند؟
طبق قانون عوارض خروج از کشور ۱۴۰۴، همه شهروندان ایرانی که قصد سفر خارجی دارند «حتی کسانی که با تور خارجی آژانس‌ها سفر می‌کنند»، موظف به پرداخت این هزینه هستند؛ اما استثناهایی هم وجود دارد. برخی افراد به دلیل شرایط خاص شغلی، درمانی یا مذهبی از پرداخت عوارض خروج معاف می‌شوند. مهم‌ترین این گروه‌ها عبارت‌اند از:
- خدمه سفر: افرادی که به‌واسطه شغل خود ناچار به تردد مکرر از مرز هستند، مانند خدمه پرواز، خلبانان، مهمانداران و دریابانان.
- دانشجویان خارج از کشور: دانشجویانی که در دانشگاه‌های خارجی مشغول به تحصیل هستند و شرایط قانونی را رعایت کرده‌اند «مانند ثبت‌نام در سامانه نشا و داشتن فاصله حداقل ۳ ماه بین ورود و خروج».
- بیمارها و جانبازها: کسانی که با دریافت مجوز شورای پزشکی برای درمان به خارج از کشور می‌روند. جانبازها نیز در صورت اعزام درمانی از پرداخت این هزینه معاف هستند. همچنین همراهان بیمار از تخفیف ۴۰ تا ۶۰ درصدی برخوردار می‌شوند.
- دارندگان گذرنامه سیاسی: افرادی که پاسپورت سیاسی دارند، نیازی به پرداخت این هزینه ندارند.
- ایرانی‌های مقیم خارج با گذرنامه شغلی: عوارض خروج از کشور برای ایرانیان مقیم خارج که که از وزارت کار و امور اجتماعی ویزا یا گذرنامه کاری دریافت کرده‌اند، رایگان است. توجه کنید که این موضوع شامل تمام ساکنین خارج از کشور نمی‌شود. برای مثال عوارض خروج از کشور برای دارندگان گرین کارت طبق نرخ‌های مصوب محاسبه میشود و معافیتی ایجاد نمی‌کند.
- زائران اربعین حسینی: کسانی که در ایام مشخص اربعین از مرزهای زمینی برای زیارت کربلا به عراق سفر می‌کنند، معاف از پرداخت عوارض خروج از کشور هستند.
چه کسانی تخفیف دارند؟
طبق قوانین سال ۱۴۰۴ افرادی که مشمول معافیت کامل نیستند اما در پرداخت عوارض خروج از کشور از تخفیف برخوردار هستند، عبارت‌اند از:
همراهان بیماران اعزامی برای درمان
افرادی که همراه بیماران، مجوز شورای پزشکی دارند، از تخفیف ۴۰ تا ۶۰ درصدی در پرداخت عوارض خروج بهره‌مند می‌شوند.
زائران عتبات عالیات
زائرانی که برای سفر به عتبات عالیات اقدام می‌کنند «هوایی و زمینی و دریایی» مبلغ عوارض خروج آن‌ها به‌طور کلی بسیار کمتر از مسافرهای عادی است.
مرزنشینان ثبت‌نام‌شده
افرادی که در سامانه وزارت کشور، به‌عنوان مرزنشین ثبت‌نام کرده‌اند، برای اولین خروج در سال مشمول تخفیف ویژه‌ای هستند، به‌ویژه در سفرهای هوایی.
ورزشکاران تیم ملی با مجوز رسمی
ورزشکارانی که با مجوز رسمی وزارت ورزش، برای مسابقه‌ها یا سفرهای خارجی مرتبط با رشته ورزشی خود می‌روند، معمولاً از تعرفه ثابت و نسبتاً پایینی برخوردارند.
از چه سنی باید عوارض خروج از کشور پرداخت کنیم؟
برخلاف تصور بسیاری از افراد، قانون عوارض خروج از کشور هیچ معافیت سنی در نظر نگرفته است. به عبارت دیگر، از همان لحظه‌ای که فرد گذرنامه معتبر ایرانی داشته باشد، موظف به پرداخت این هزینه است. این موضوع شامل همه گروه‌های سنی میشود؛ از نوزادان و کودکان گرفته تا بزرگسالان. بنابراین حتی اگر خانواده‌ای قصد داشته باشند نوزاد زیر دو سال خود را به سفر خارجی ببرند، باید برای او نیز همان مبلغ عوارض خروج را بپردازند.
آیا عوارض خروج از کشور قابل استرداد است؟
گاهی پیش می‌آید که مسافر بعد از پرداخت عوارض خروج از کشور به هر دلیلی از سفر منصرف میشود یا حتی مبلغ را اشتباهی پرداخت می‌کند. در چنین شرایطی امکان استرداد این هزینه وجود دارد، اما باید به چند نکته مهم توجه کنید:
فقط پرداخت‌های آنلاین قابل استرداد هستند
اگر عوارض خروج از کشور را بهصورت اینترنتی و از طریق سامانه‌های آنلاین پرداخت کرده باشید، میتوانید درخواست بازگشت وجه بدهید. اما پرداخت‌هایی که حضوری و در فرودگاه انجام شده‌اند، قابل استرداد نیستند.
فرایند ثبت درخواست در سامانه مالیاتی
برای پس گرفتن وجه، باید به وب‌سایت سازمان امور مالیاتی کشور مراجعه کنید. در این سایت بخشی با عنوان «پرداخت و درخواست استرداد وجوه خروج از کشور» وجود دارد. پس از ورود به این بخش، روی گزینه «ثبت درخواست استرداد وجوه خروج از کشور» کلیک کنید و فرم مربوطه را تکمیل نمایید.
اطلاعات مورد نیاز شامل شماره پیگیری قبض پرداختی، تاریخ پرداخت و شماره‌حساب بانکی است. توصیه میشود شماره شبای حساب خودتان را هم وارد کنید تا روند بازگشت وجه سریع‌تر انجام شود.
اعتبار درخواست و پیگیری
پس از ثبت درخواست، یک کد پیگیری دریافت می‌کنید. با این کد و کد ملی خود میتوانید وضعیت استرداد را در بخش «پیگیری درخواست» مشاهده کنید. توجه داشته باشید که وجه فقط به همان حسابی بازگردانده میشود که پرداخت اولیه از آن انجام شده است.
مدت زمان بازگشت وجه
زمان مشخصی برای بازگشت وجه وجود ندارد و ممکن است چند روز تا چند هفته طول بکشد. با این حال، اگر حساب شما در بانک ملی باشد، معمولاً مبلغ زودتر واریز میشود. برای دارندگان حساب‌های سایر بانک‌ها نیز این فرایند انجام میشود، اما ممکن است زمان بیشتری ببرد.
استعلام عوارض خروج از کشور
بعد از پرداخت عوارض خروج از کشور، بهتر است مطمئن شوید که تراکنش شما به‌درستی ثبت شده و مشکلی در هنگام خروج از کشور پیش نمی‌آید. برای این کار، امکان استعلام عوارض خروج از کشور با استفاده از کد ملی فراهم شده است. روش استعلام به شرح زیر است:
- ابتدا وارد سامانه سداد شوید.
- در بالای صفحه، گزینه «پیگیری پرداخت» را انتخاب کنید.
- در فرم باز شده، اطلاعات زیر را وارد نمایید:
- کد ملی
- شماره کارت بانکی یا شماره مرجع پرداخت «کد پیگیری»
- کد امنیتی نمایش داده‌شده در صفحه
- پس از وارد کردن این اطلاعات، سامانه وضعیت پرداخت شما را نمایش می‌دهد. در صورت موفقیت‌آمیز بودن، رسید پرداخت قابل مشاهده است و میتوانید مطمئن شوید که عوارض خروجتان ثبت شده است.
با توجه به اینکه، پرداخت عوارض خروج از کشور شرط اصلی عبور از مرز است، توصیه میشود همیشه پیش از سفر، وضعیت پرداخت خود را بررسی کنید. این کار باعث میشود در فرودگاه یا مرز زمینی با مشکل مواجه نشوید و زمان پرواز یا حرکت خود را از دست ندهید.
جمع‌بندی
پرداخت عوارض خروج از کشور، یکی از کارهای اصلی برای تمام ایرانی‌هایی است که قصد سفر خارجی دارند. قوانین و هزینه این عوارض هر سال تغییر می‌کند. بنابراین اگر قصد سفر خارجی دارید، حتماً قبل از تهیه بلیت و ویزا، وضعیت پرداخت عوارض خروج از کشور خود را بررسی کنید تا در مرز یا فرودگاه با مشکلی مواجه نشوید و سفری مطمئن و بی‌دغدغه داشته باشید.
سوالات متداول
اگر عوارض خروج از کشور را پرداخت کردیم و سفرمان لغو شد چه کنیم؟
عوارض خروج تا پایان همان سال معتبر است و میتوانید از طریق شماره پیگیری که در رسید پرداختی نوشته شده، به سفر بروید.
آیا کودکان و نوزادان هم باید عوارض خروج از کشور پرداخت کنند؟
بله. قانون هیچ معافیت سنی در نظر نگرفته و همه افرادی گذرنامه ایرانی دارند، مشمول پرداخت عوارض هستند.
اگر بعد از پرداخت سفر لغو شود، عوارض چه میشود؟
در صورتی که پرداخت بهصورت آنلاین انجام شده باشد، امکان درخواست استرداد از طریق سامانه سازمان امور مالیاتی وجود دارد.
عوارض خروج از کشور برای ترکیه چقدر است؟
مبلغ عوارض خروج برای تمام مقصدها یکسان است.
آیا ایرانی‌های مقیم خارج از کشور معاف هستند؟
تنها افرادی که از وزارت کار گذرنامه شغلی یا مجوز کاری رسمی دریافت کرده‌اند می‌توانند عوارضی پرداخت نکنند.
چگونه می‌توان مطمئن شد عوارض خروج از کشور به‌درستی پرداخت شده است؟
با مراجعه به سامانه سداد و وارد کردن کد ملی، شماره کارت و کد پیگیری می‌توان استعلام گرفت و از صحت پرداخت مطمئن شد.
