چین یکی از قدیمیترین تمدنهای دنیا است؛ به همین دلیل فرهنگ و آداب و رسوم بسیار کهن و جاذبههای دیدنی بیشماری دارد. غذاهای چینی یکی از جاذبههای این کشور به شمار میآید و سالانه گردشگرهای بسیاری با هدف تجربه این غذاها تور خارجی چین را انتخاب میکنند.
آشپزی و سبک پختوپز در این کشور نیز تاریخچه و قدمت زیادی دارد و بخش مهمی از فرهنگ چین به حساب میآید. چینیها تلاش میکنند غذا را به گونهای بپزند که مقدار قابل توجهی از ارزش غذایی آن حفظ شود. این فرهنگ از زمان چین باستان مرسوم بوده و تا به امروز باقی مانده است. مردم این سرزمین کهن شرقی، همواره روشها و تکنیکهای مختلفی را برای پختوپز خود به کار گرفتهاند تا بتوانند غذاهای متنوع و در عین حال سالم تهیه کنند. این موضوع چین را به کشوری با غذاهای با کیفیت و سالم در سطح جهان تبدیل کرده است.
سبک آشپزی و آداب خوردن غذای چینی
رعایت تمامی اصول آشپزی و استفاده از مواد اولیه تازه از مهمترین موارد برای آشپزی در چین است. در چین اکثر غذاها با روش آبپز یا بخارپز درست میشوند زیرا چینیها تمایل زیادی به سرخ کردن غذاها ندارند. در کنار این سبک آشپزی که با ذائقه برخی از کشورهای آسیایی مانند ایران بسیار متفاوت است، خوردن این غذاها نیز آداب و رسوم خاص خود را دارد.
در چین برای خوردن غذا باید از چاپستیک «چوب غذاخوری» استفاده کرد و استفاده از قاشق و چنگال و چاقو خیلی رایج نیست. البته با تور ژاپن سفر کرده باشید، خوردن غذا با چاپستیک را یاد گرفتهاید. میز غذاخوری در چین به صورتی چیده میشود که هیچگونه ماده ناسالمی روی آن قرار نگیرد. به طور مثال شما نمک، فلفل یا سس گوجه فرنگی را در میز چینیها نخواهید دید. یکی دیگر از آداب غذا خوردن در چین این است که معمولا کوچکترها مقداری از غذای خود را در ظرف بزرگترها و یا دوستانشان قرار میدهند. این موضوع نشاندهنده میزان احترام و دوستی آنهاست. حال با دانستن این نکات، ممکن است این سوال پیش بیاید، که اگر به چین سفر کردیم چه غذایی بخوریم؟ در ادامه معروفترین غذاهای چین را شهر به شهر معرفی میکنیم.
جاهای دیدنی چین
غذاهای معروف شانگهای
شانگهای نه تنها بزرگترین شهر چین بلکه یکی از مهمترین بندرها و قطبهای اقتصادی آسیا است. اما در کنار برجهای مدرن و خیابانهای پرنور، شانگهای به داشتن فرهنگ غذایی خاص خود هم مشهور است. غذاهای این شهر بیشتر ملایم، خوشطعم و در عین حال اشتها برانگیز هستند. علاقه به بخارپز کردن و حفظ عطر و طعم اصلی مواد اولیه، ویژگی مهم آشپزی شانگهای است. یکی از معروفترین غذاهای این شهر که شهرت جهانی پیدا کرده، «شیائو لانگ بائو» است.
شیائو لانگ بائو (Xiao long bao)
این غذا نوعی دامپلینگ است و از جمله غذاهای معروف شانگهای است. لایه بیرونی این غذا از خمیر درست میشود و درون آن را با موادی مانند گوشت، زنجبیل، پیازچه، روغن کنجد، سس سویا و… پر میکنند. شیائو لانگ بائو معمولا بخارپز میشود و همراه با سوپ در میانوعدهها یا صبحانهها سرو میشود.
شِنگ جیان بائو (Sheng Jian Bao)
شِنگ جیان بائو یکی از خوراکهای معروف شانگهای و از محبوبترین غذاهای خیابانی این شهر است. این خوراک نوعی دامپلینگ پر شده با گوشت است که ابتدا بخارپز شده و سپس در کف تابه سرخ میشود. به این ترتیب بخش بالایی خمیر نرم و بخارپز باقی میماند در حالیکه کف آن بافتی ترد و برشته پیدا میکند. ترکیب بافت نرم و آبدار درون دامپلینگ با لایهی ترد بیرونی، شنگ جیان بائو را به غذایی خاص و پرطرفدار در شانگهای تبدیل کرده است.
پکن
پکن پایتخت باستانی و امروزی چین، شهری است که تاریخ و سنت را با زندگی مدرن پیوند میدهد. دیوار چین، شهر ممنوعه و معابد قدیمی تنها بخشی از جذابیتهای آن هستند. اما پکن در کنار معماری تاریخیاش، آشپزی منحصربهفردی دارد که بازتاب فرهنگ امپراتوری چین است. غذاهای پکن اغلب غنی، گوشتی و پرمزهاند و بسیاری از آنها در سراسر جهان به عنوان نماد آشپزی چینی شناخته میشوند.
اردک کبابی (Beijing Roast Duck)
از آنجایی که این غذا از جمله غذاهای اصیل و سنتی در پکن چین است با نام اردک پکن هم شناخته میشود. اردک کبابی در چین با روش خاصی طبخ میشود که در نهایت بافت رویی برشته و بافت داخلی آبداری دارد. در روش سنتی این غذا را درون تنوری پر از چوب درختان هلو و گلابی میپزند تا غذا مزه و عطر و بوی این میوهها را نیز به خود جذب کند. پس از پختن، آن را با سبزیجات معطر و تازه به صورت خام به همراه سس سویا و سیر لهشده سرو میکنند. اردک کبابی به خاطر کبابی بودن، یکی از پرطرفدارترین غذاهای چینی در بین گردشگران ایرانی است.
نودل ژاجیانگ می ین (Zha jiang mian)
این نودل در ابتدا غذای سنتی استان شاندونگ چین بود، اما بعد از آنکه امپراتور گوانگسو و همسرش آن را به پکن آوردند، به سرعت محبوب شد و از آن زمان این غذا با نام نودل پکنی معروف شد. این نودل از جمله غذاهای پرطرفداری است که ابتدا فقط در پکن پخته میشد، اما رفته رفته به غذایی محبوب در سراسر چین تبدیل شد. نکته مثبت و قابل توجه نودل ژجیانگ می ین این است که با نودلهای دستساز به همراه گوشت و انواع سبزیجات پخته میشود و به خاطر وجود این مواد غذایی کاملا تازه و سالم طعمی متفاوت و بینظیر دارد.
سیچوان «چنگدو»
استان سیچوان در جنوب غربی چین، بهشتی برای دوستداران غذاهای تند است. مرکز این استان شهر چنگدو، در سالهای اخیر حتی به عنوان «شهر خلاق خوراک» از سوی یونسکو انتخاب شده است. آشپزی سیچوان بر پایه استفاده فراوان از فلفل سیچوان و ادویههای معطر بنا شده و طعمهایی مثل تند، شور و شیرین را بهطور همزمان دارد. دو غذای معروف «چیکن کونگ پائو» و «ماپو توفو» نمونههای برجستهی سبک آشپزی پرادویه و پرانرژی این منطقهاند.
ماپو توفو (Mapo Tofu)
این غذا که ظاهری شبیه به خوراک دارد یکی از خوشمزهترین غذاهای چین است. مواد اصلی این غذا شامل گوشت، پیاز، تره، لوبیا سیاه، انواع فلفل، سیر و… است. گوشتی که در این غذا مصرف میشود گوشت خوک است، اما در رستورانهای حلال برای پخت ماپو توفو، گوشت گاو را جایگزین کردهاند. پس شما میتوانید با خیالی آسوده از این رستورانها، ماپوتوفو را سفارش دهید و از خوردن آن لذت ببرید.
جاهای دیدنی سنگاپور
چیکن کونگ پائو (Kung Pao Chicken)
این غذا یکی از غذاهای خوشمزه و معروف در چین است که به ذائقه ما ایرانیها نیز نزدیک است. اگر اهل ریسک کردن و تست غذاهای متنوع نیستید، در سفر به چین حتما این غذا را در برنامه خود قرار دهید. چیکن کونگ پائو با موادی همچون مرغ، بادام زمینی، انواع سبزیجات، ادویههای پر طعم و تند پخته میشود. در نهایت مزه این غذا ترکیبی از شوری، شیرینی و یک تندی خاص است که از فلفل سیچوان گرفته شده است. امروزه این غذا در کشورهای غربی نیز با روشی متفاوت پخته میشود و طرفدارهای بسیاری دارد.
گوانگدونگ «کانتون»
گوانگدونگ در جنوب چین واقع شده و مرکز آن شهر گوانگجو «کانتون» است. این منطقه به عنوان زادگاه دیمسام «مجموعهای از خوراکهای کوچک سنتی کانتونی که معمولا همراه چای سرو میشوند» و بسیاری از غذاهای خیابانی چینی شناخته میشود. آشپزی کانتونی بیشتر از هر جای دیگر چین به تنوع، ظرافت و استفاده از غذاهای دریایی معروف است. مردم این استان اعتقاد دارند طعم طبیعی مواد غذایی باید حفظ شود، بنابراین از ادویههای ملایم استفاده میکنند.
وونتون (wonton)
مواد اصلی وونتون هم مانند دامپلینگ خمیری پر شده از گوشت و سبزیجات و ادویههای مختلف است. اما تفاوتی که با غذاهای دیگر دارد این است که این خمیرها پس از آبپز شدن داخل سوپ قرار داده میشوند و تا زمانی که وا نروند، روی شعله قرار میگیرند. البته روش دیگری هم برای پخت این غذا وجود دارد که وونتونها را سرخ میکنند و دیگر آنها را داخل سوپ قرار نمیدهند. این وونتونهای سرخ شده شباهت بسیاری با گئوزای ژاپن دارد. اگر با تور چین به این کشور سفر کردید، حتما این غذا را امتحان کنید.
خوراک پای مرغ (Phoenix Claws)
پای مرغ که در فرهنگ آشپزی چینی معمولا از قسمتهای زائد مرغ است و یکی از پرطرفدارترین خوراکهای این کشور محسوب میشود. خوردن این غذا به عنوان میانوعده بین مردم چین بسیار رایج است. این خوراک به دلیل پخت با ادویههای بسیار پر عطر و طعمدار پخته میشود.
سوپ لانه پرنده
آشیانه پرندهای به نام بادخورک که در بسیاری از مناطق دنیا زندگی میکند، در چین و ژاپن تبدیل به یک سوپ عجیب و پرطرفدار شده است. این لانه توسط بزاق پرنده ساخته میشود و سالی سه بار امکان جمعآوری آنها وجود دارد. از آنجایی که این پروسه زمانبر و سخت است قیمت این غذا بسیار بالاست.
جاهای دیدنی آسیا
غذاهای عمومی چین
علاوه بر شهرهای بزرگ و مناطق آشپزی معروف، بعضی غذاها در سراسر چین رایجاند و به بخشی از فرهنگ ملی این کشور تبدیل شدهاند. دامپلینگها، نودلها، برنج سرخشده یا حتی خوراکهای عجیبتری مثل تخممرغ سیاه و خیار دریایی را میتوان در هر گوشه از چین پیدا کرد. این غذاها بخشی از هویت مشترک مردم چین هستند و هر مسافری که به این کشور سفر میکند، تجربه آنها را از دست نخواهد داد.
دامپلینگ چینی (Dumpling)
ارزش تاریخی و از همه مهمتر طعم بینظیر این غذا، آن را به یکی از محبوبترین غذاهای معروف چین تبدیل کرده است. ترکیب اصلی این غذا نیز خمیر و مواد میانی مانند گوشت، سبزیجات و انواع ادویه مخصوص است و بر خلاف شیائو لانگ بائو آن را سرخ میکنند. این غذا از جمله اصیلترین غذای چین است. میتوانید مشابه آن را نیز در ژاپن و کره پیدا کنید. اگر با تور آسیا به این کشورها سفر کرده باشید حتما نام یا شکل آن را دیدهاید. پس در سفر به چین هم حتما دامپلینگهای مخصوص آن را تست کنید و سفرتان را کامل کنید.
تودوسی (Tudou Si)
تودوسی غذایی آسان و ارزانقیمت است که از سیبزمینی رشتهای سرخ شده، هویج، انواع فلفل و سبزیجات مختلف درست میشود. البته روش سرخکردن چینیها بسیار متفاوت است و شکل ظاهری این غذا اصلا شبیه سیبزمینی سرخشده معمولی نیست. حتی برخی آن را به عنوان سالاد سیبزمینی میشناسند.
نودل چومین (Chow Mein)
این نودل به صورت سرخشده و به همراه سبزیجات بسیار متنوعی سرو میشود. چومین نه تنها یکی از انواع نودلهای پر طرفدار در بین چینیها است؛ بلکه گردشگران بسیاری را نیز شیفته خود کرده است. این غذا فلسفهای شنیدنی همراه خود دارد. نودل چومین را اولین بار بانویی که برای کارگران بخش سد غذا میپخت، اختراع کرد. او با توجه به این موضوع که غذا در هوای گرم خیلی سریع فاسد میشود، به فکر سرخ کردن نودلها افتاد تا بتواند مدت زمان بیشتری از خراب شدن آنها جلوگیری کند و در صورت نیاز دوباره آنها را گرم کند. از آن روز به بعد این روش پخت نودل نیز در بین چینیها رواج پیدا کرد.
چائو فان (Chao fan)
چائو فان در غذاهای معروف چین در دسته نودلها قرار میگیرد اما همیشه نودل به عنوان ماده اصلی آن شناخته نمیشود. ترکیب اصلی آن برنج، قارچ سوخاری، سبزیجات، گوشت گاو و… است که نسبت به غذاهای گوشتی در چین قیمت مناسبی دارد. البته گاهی به جای گوشت قرمز، از گوشت میگو و مرغ نیز استفاده میکنند. در نهایت این غذا با انواع مختلفی از سس ماهی، سس صدف و سس سویا سرو میشود.
کره چشم ماهی تن (Tuna eyeballs)
کره چشم ماهی تن غذایی مشترک و بسیار عجیب در چین و ژاپن است که طرفداران بسیاری دارد و به عنوان پیشغذا و میانوعده مصرف میشود. این غذا را درون سس سویا میپزند و با زنجبیل و روغن کنجد سرخ میکنند. در نهایت با آب لیموی تازه آن را سرو میکنند. این غذا طعمی شبیه به تخممرغ آبپز و صدف دارد. البته کره چشم ماهی بیشتر در ژاپن رواج دارد و در همه جای چین نمیتوانید این غذا را امتحان کنید و تنها در برخی از شهرهای ساحلی چین سرو میشود.
خوراک خیار دریایی (Sea Cucumber)
خیار دریایی که موجودی آبزی است در مناسبتهای خاصی در رستورانهای چین طبخ میشود. پس در تمام ایام سال دسترسی به این خوراک وجود ندارد. خیار دریایی خارپوست است و بدنی شبیه به چرم دارد و به روشهای خیلی خاص و حرفهای پخته میشود.
تخممرغ سیاه یا مانده (Century Eggs)
این غذای عجیب چینی که طرفداران بسیاری هم دارد، از تخم پرندگانی همچون مرغ، بلدرچین و اردک درست میشود. به این صورت که تخم این پرندگان را درون خاک رس، خاکستر، پوسته برنج، آهک و نمک حدودا 4 یا 5 ماه دفن میکنند. در این مدت به دلیل وجود آمونیاک و سولفید هیدروژن، تخممرغ تغییر رنگ میدهد و سفیده آن به سبز لجنی و زرده آن به رنگ قهوهای تغییر میکند. طعم تخممرغ مانده به سمت شوری میرود. اگر از خوردن غذاهای خوشنمک لذت میبرید، این تخممرغ خیلی خاص را از دست ندهید.
جمعبندی
در این مقاله به معرفی معروفترین غذاهای چین مانند نودل، دامپلینگ، شیائو لانگ بائو و … و خواستگاه اصلی هر غذا پرداختیم. از آنجایی که غذاهای آسیای شرقی با ذائقه همه سازگار نیست، پیشنهاد میکنیم قبل از خوردن غذا درباره مواد اولیه و مقدار پخت آن سوال کنید. البته اگر اهل ریسک کردن و تجربه طعمهای جدید هستید، غذاهای عجیبوغریب را هم حتما امتحان کنید و تجربه فرهنگ غذایی جدید لذت ببرید.
سوالات متداول
دیمسام چیست؟
دیمسام مجموعهای از خوراکیهای کوچک سنتی کانتونی است که معمولاً همراه چای سرو میشود. این خوراکها شامل انواع دامپلینگ، نان بخارپز، پای مرغ و غذاهای سبک دیگر هستند.
تفاوت نودل چو مین و لو مین در چیست؟
چو مین به نودلهای سرخشده و ترد و لو مین نودلهای نرم و مخلوط شده با سس گفته میشود.
آیا در چین غذاهای گیاهی هم وجود دارد؟
بله. آشپزی چینی تنوع بالایی در غذاهای گیاهی دارد. خوراکهایی مثل تودوسی، نودلهای ساده سبزیجاتی، برنج سرخشده با سبزیجات و انواع غذاهای تهیهشده با توفو برای گیاهخوارها مناسب است. بسیاری از رستورانها هم منوی مخصوص گیاهخوارها دارند.
آیا غذاهای چینی خام هستند؟
خیر. بیشتر غذاهای چینی با بخارپز کردن، آبپز کردن یا تفت دادن سریع آماده میشوند. تنها برخی خوراکهای دریایی یا سالادهای خاص ممکن است نیمپز یا سبک سرو شوند، اما بهطور کلی فرهنگ غذایی چین بر پخت سالم مواد تأکید دارد.
کدام غذاهای چینی به ذائقه ایرانی نزدیکتر هستند؟
غذاهایی مانند چیکن کونگ پائو، ماپو توفو، دامپلینگهای گوشتی، نودل چومین، برنج سرخشده «چائو فان» و اردک پکن معمولاً مورد پسند گردشگران ایرانی قرار میگیرند.