آیا می‌دانستید که هنوز هم راه‌هایی برای پایین آوردن هزینه سفرهای خارجی وجود دارد؟ آیا با ارز مسافرتی آشنا هستید؟ و یا از شرایط دریافت آن را خبردارید؟ فرقی نمی‌کند که سفرتان با تور خارجی باشد و یا به‌صورت شخصی، در هر حال برای سفر به کشوری دیگر یا به پول کشور مقصدتان نیاز دارید و یا به سه ارز رایج در دنیا یعنی دلار، پوند و یورو؛ اما ارز مسافرتی چیست؟ و دریافت آنچه اهمیتی دارد؟ برای پاسخ به این سؤالات، بهتر است که این نوشتار را تا انتها بخوانید.
مبلغ ارز مسافرتی چه قدر است؟
اول باید بگوییم »ارزی که توسط بانک مرکزی برای سفرهای خارجی مردم در نظر گرفته می‌شود و از طریق بانک‌ها در اختیار مردم قرار داده می‌گیرد، ارز مسافرتی نام دارد». بنابراین ارز مسافرتی نوعی کمک هزینه سفر به کشورهای خارجی محسوب می‌شود. اگر قصد سفر به یک کشور خارجی را دارید و آن کشور در لیست کشورهایی است که به آن ارز مسافرتی تعلق می‌گیرد، آن را با مبلغی کمتر از قیمت روز بازار تهیه کنید. این مبلغ از طرف دولت به کسانی که واجد شرایط هستند، تعلق می‌گیرد. اما این را هم در نظر داشته باشید که فقط سالی یک‌بار می‌توانید ارز مسافرتی دریافت کنید؛ پس بهتر است که این سهمیه را برای کشورهای بدون ویزا خرج نکنید و آن را برای سفر به کشورهای نیازمند به دریافت ویزا نگه دارید.
سهمیه ارز مسافرتی برای هر نفر در سال ۱۴۰۲
سهمیه مسافرتی ثابت نیست و مثل نرخ ارز بازار آزاد، مدام در حال نوسان است. تا قبل از سال ۱۳۹۷، این سهمیه هزار دلار آمریکا بود. در سال ۹۷ با تصویب قوانین جدید و با افزایش قیمت ارز، این سهمیه به سیصد دلار کاهش یافت؛ ولی در سال‌های با افزایش دوباره به هزار دلار رسید.
با توجه به اقدامات انجام شده از سوی دولت و جهت کنترل نوسانات بازار، سهمیه این ارز در سال ۱۴۰۲
◾️برای سفرهای هوایی به کشورهای خارجی با ویزا، مانند روسیه، ارمنستان، اوکراین و سایر کشورهای اروپایی، ۵۰۰ یورو تصویب شد.
◾️برای سفرهای هوایی بدون نیاز به ویزا مانند ترکیه ۳۰۰ یورو تصویب شد.
در گذشته امکان استفاده از ارز مسافرتی برای سفرهای زمینی و ریلی به خارج از کشور نیز فراهم بود؛ اما طبق مصوبات جدید در حال حاضر این سهمیه فقط برای سفرهای هوایی فعال است یعنی مسافران سفرهای زمینی، امکان دریافت ارز دولتی را ندارند. معمولاً به‌روزترین نرخ ارز در وب‌سایت ملی ایران اعلام می‌شود و می‌توانید هر روز صبح از ساعت نه و نیم تا دوازده و نیم ظهر از میزان سهمیه ارز مسافرتی، استعلام بگیرید.
مزایای دریافت ارز مسافرتی
قیمت ارز مسافرتی که درواقع همان معادل ریالی هر یک دلار است، ارزان‌تر از دلار آزاد و بر اساس نرخ روز دلار محاسبه می‌شود. معمولاً چیزی حدود پنج تا ده هزار تومان تفاوت دارد؛ بنابراین توصیه می‌شود که برای کاهش در هزینه‌های سفر، از سهمیه خود استفاده کنید تا در مخارج سفرتان چند میلیون تومان صرفه‌جویی کرده باشید.
ارز مسافرتی را چگونه و از کجا تهیه کنیم؟
این روزها با توجه به قیمت افزایش قیمت ارز، بسیاری از سفرهای خارجی جزو سفرهای دور از دسترس و رویایی شده‌اند؛ اما با آگاهی از پارامترهای تأثیرگذار می‌توانید این سفرها را از رویا به واقعیت برسانید. مثلاً برای تور اروپا اگر به‌جای تابستان در فصل پاییز اقدام به سفر کنید و قبل از سفر حتماً اقدام به خرید ارز مسافرتی نمایید، به میزان قابل‌توجهی هزینه‌ها را کاهش خواهید داد.
برای تهیه ارز مسافرتی دیگر لازم نیست مثل گذشته از طریق صرافی‌هایی که از بانک مرکزی مجوز رسمی دارند، اقدام به خرید نمایید. تا سال ۱۴۰۱ صرافی‌هایی که عضو سامانه متشکل ارزی بودند، ارز مسافرتی را از راه این سامانه به متقاضیان عرضه می‌نمودند؛ اما در حال حاضر، ثبت‌نام در این سامانه غیرفعال شده و دولت از آغاز سال ۱۴۰۲ روش جدیدی را برای این منظور تصویب نموده است. بنابه مصوبات جدید صرافی‌ها عامل صدور ارز مسافرتی نیستند و متقاضیان، طبق دستور بانک مرکزی، فقط از شعب ارزی و منتخب پنج بانک ملی، تجارت، صادرات، سپه و ملت می‌توانند ارز دولتی دریافت کنند. بنابراین شما می‌توانید به‌صورت حضوری و آنلاین اقدام به ثبت‌نام و خرید ارز مسافرتی نمایید. اما چگونه؟
با مراجعه به وب‌سایت هریک از این بانک‌ها، شرایط خرید این ارز به‌صورت حضوری و آنلاین را مشاهده خواهید کرد.
_ در حالت حضوری، ثبت‌نام برای دریافت ارز از طریق یکی از شعب بانک ملت انجام می‌شود. این مرحله را به‌صورت حضوری و با ارائه مدارک مورد نیاز انجام می‌دهید. در انتها یک کد رهگیری دریافت می‌کنید. کد رهگیری را در تاریخ پروازتان در باجه بانک ملی فرودگاه یا دستگاه دریافت ارز فرودگاه وارد نموده، ارز تقاضا شده را از دستگاه دریافت می‌کنید. این ارز را می‌توانید هم به‌صورت دلار و هم به‌صورت یورو دریافت نمایید.
_ برای ثبت‌نام غیرحضوری، می‌توانید از خدمات بانکی به‌صورت آنلاین بهره‌مند شوید. این روش، آسان‌تر است و محدودیت مکانی و زمانی ندارد. در این حالت پس از پر کردن تمام بخش‌ها و ارائه اطلاعات موردنظر به‌صورت آنلاین، یک کد رهگیری دریافت می‌کنید. در تاریخ پرواز، کد را در دستگاه دریافت ارز مسافرتی فرودگاه وارد می‌کنید و ارز خود را دریافت می‌نمایید.
دریافت ارز مسافرتی می‌تواند، با نقل‌وانتقالت بانکی نیز صورت بگیرد. به این ترتیب که به‌جای دریافت ارز مسافرتی از دستگاه، با داشتن یک حساب ارزی می‌توانید مقدار ارز خریداری شده را به‌صورت مستقیم در حساب ارزی خود دریافت نمایید.
دریافت ارز مسافرتی به‌صورت غیرحضوری و با دارا بودن حساب ارزی، در تاریخ معین شده، صورت می‌گیرد و به این ترتیب در زمان صرف شده برای این کار نیز صرفه‌جویی می‌شود. شما می‌توانید هفت روز قبل از سفر، نسبت به ثبت درخواست در شعب بانک‌های عامل و پرداخت مبلغ ریالی معادل، حضوری و آنلاین، اقدام نمایید.
مدارک مورد نیاز برای دریافت ارز مسافرتی
همان طور که اشاره شد، این سهمیه تنها به افرادی تعلق می‌گیرد که شرایط دریافت ارز مسافرتی را داشته باشند. طبق مصوبه جدید بانک مرکزی ارز مسافرتی به کلیه افراد بالای هجده سال تعلق می‌گیرد البته در صورتی که قصد سفر به خارج از کشور را داشته باشند. ارز را معمولاً به دلار دریافت می‌کنید اما اگر دلیل قانع‌کننده‌ای برای دریافت ارز به‌صورت یورو داشته باشید، این امکان به شما داده می‌شود. برای مثال اگر قصد سفر با تور فرانسه را دارید یا اینکه می‌خواهید به یک کشور اروپایی دیگر سفر کنید، دلایل کافی برای دریافت یورو به‌جای دلار را دارا هستید.
برای دریافت ارز، لازم است که مدارک مربوط به تمام افرادی که قصد سفر دارند، به‌صورت جداگانه ارائه شود؛ در ضمن وقت تحویل ارز به‌صورت حضوری، حضور فیزیکی تمام افراد ضرورت دارد. برای مثال اگر شما یک خانواده سه نفره هستید، هر سه نفرتان برای دریافت ارز مسافرتی باید حضوری مراجعه کنید و حضور یکی از اعضای خانواده کافی نیست. برای دریافت آنلاین نیز مدارک افرادی که قصد سفر دارند به‌صورت جداگانه در سامانه بارگذاری می‌شود و ارز خریداری شده به حساب ارزی واریز می‌شود.
لیست مدارک مورد نیاز برای دریافت ارز مسافرتی:
_ اصل و کپی گذرنامه هر شخص با داشتن حداقل شش ماه اعتبار.
_ اصل و کپی بلیط هواپیما با داشتن مهر آژانس هواپیمایی. فرقی نمی‌کند که سفرتان با تور مسافرتی مثلاً تور سوئیس انجام شود یا به‌صورت شخصی. درهرصورت، حتی اگر بلیط را آنلاین هم خریداری کرده باشید، باز هم باید کد رهگیری و اطلاعات مربوط به بلیط مانند زمان و تاریخ پرواز به طور کامل روی قید شود.
_ اصل و کپی کارت ملی هر شخص.
_ تکمیل کامل فرمی که به عنوان فرم درخواست ارز به شما داده می‌شود.
_ اصل رسید واریز مبلغ عوارض خروج از کشور.
_ پرداخت مبلغ ریالی ارز به طور دقیق.
_ شماره موبایل و شماره حساب معتبری که حتماً باید به نام خود شخص باشد.
_ ویزا، در صورتی که به کشوری که ویزا لازم دارد سفر می‌کنید.
برخی نکات مهم دیگر در مورد ارز مسافرتی
_ نرخ ارز مسافرتی طبق نرخ هر روز ارز محاسبه می‌شود. ممکن است کسی از دوستان و آشنایانتان ماه قبل ارز مسافرتی دریافت کرده باشد و شما مبلغ بیشتری پرداخت کنید. این نرخ کاملاً به روز محاسبه می‌شود و با بالا رفتن قیمت ارز، پرداختی شما نیز بیشتر خواهد شد.
_ اگر قصد سفر زیارتی دارید و می‌خواهید برای آن ارز مسافرتی دریافت کنید، لازم است که حتماً نام شما در سامانه حج و زیارت قابل مشاهده باشد.
_ در گذشته ارز مسافرتی بعد از رد شدن از گیت فرودگاه، دریافت می‌شد اما در حال حاضر، به حساب ارزی افراد نیز واریز می‌شود. به این ترتیب که افراد متقاضی از طریق اپلیکیشن بانک موردنظر، به‌صورت آنلاین حساب ارزی خود را افتتاح می‌کنند و پس از احراز هویت، در تاریخ مشخص شده، ارز به حساب آن‌ها واریز می‌شود.
_ بانک تجارت معمولاً حواله ارزی را در همان روز انجام می‌دهد.
_ اگر پاسپورت خود را به هر دلیلی عوض کرده‌اید و یا المثنی آن را گرفته‌اید، لازم است که پاسپورت قبلی را هم ارائه دهید.
_ برای اینکه به فرزندانتان ارز مسافرتی تعلق بگیرد، باید شخصاً حضور داشته باشند و به خاطر داشته باشید که به متقاضیان کمتر از هجده سال، ارز مسافرتی تعلق نمی‌گیرد.
به چه کسانی ارز مسافرتی تعلق نمی‌گیرد؟
ارز مسافرتی تقریباً به همه افراد تعلق می‌گیرد ولی در بعضی مواقع استثناهایی وجود دارد که ممکن است باعث شود نتوانید ارز مسافرتی بگیرید. این موارد را برای شما در لیست زیر آورده‌ایم:
_ فرد متقاضی حتماً باید بیشتر از هجده سال، سن داشته باشد.
_مسافرانی که دو تابعیتی هستند و مقیم کشور دیگری به‌غیر از ایران نیز هستند.
_ مسافرانی که پاسپورت سیاسی یا خدمات دارند.
_ تنها مسافرانی که از فرودگاه‌های امام خمینی، اصفهان، شیراز، تبریز، ارومیه و اهواز برای خروج از کشور اقدام می‌کنند، می‌تواند ارز مسافرتی دریافت نمایند.
_ مسافرانی که حداقل ۳۶۵ روز از دریافت ارز مسافرتی قبلی آن‌ها گذشته است.
چه زمانی برای دریافت ارز مسافرتی باید اقدام کنیم؟
بعد از خرید بلیط و دریافت ویزا تا هفت روز قبل از روز پروازتان فرصت دارید که اقدام به تهیه ارز مسافرتی نمایید. سعی کنید این کار را به لحظات آخر موکول نکنید. با توجه به حجم درخواست‌ها و ساعات محدود ارائه حواله ارز، برای آرامش خاطر خودتان هم که شده، همه مراحل را در وقت مناسب طی نموده و با بهترین زمان‌بندی ممکن ارز خود را دریافت کنید.
و سخن آخر
یکی از دغدغه‌های مسافران در سفرهای خارجی، دریافت ارز مسافرتی است. این سهمیه که سالانه یک‌بار از سوی دولت به افراد واجد شرایط، تخصیص داده می‌شود، به کاهش هزینه‌ها و صرفه‌جویی در مخارج سفر کمک می‌کند. برای آنکه آگاهانه سفر کنید، لازم است که اطلاعات خود را در ارتباط با قوانین دریافت ارز مسافرتی، به‌روز نمایید. این امر به سهولت در انجام کارهایی که باید پیش از سفر انجام دهید نیز کمک می‌کند و در آخر امیدواریم که نوشتار فوق در این خصوص مفید واقع شده باشد.
