شهر کوهدشت در استان لرستان، به‌واسطه موقعیت جغرافیایی خاص خود در دامنه زاگرس و مجاورت با دشت‌های حاصل‌خیز و ارتفاعات سنگی، ترکیب منحصربه‌فردی از جاذبههای طبیعی و تاریخی را در خود جای داده است. بررسی جاهای دیدنی کوهدشت نه‌تنها برای گردشگران، بلکه برای پژوهشگران حوزه جغرافیا، تاریخ و مردم‌شناسی نیز اهمیت دارد. در ادامه، لیستی جامع از جاهای دیدنی کوهدشت و همچنین تمام نکاتی که باید در سفر به این شهر بدانید را ارائه می‌دهیم تا شما را برای سفری متفاوت آماده کنیم.
کوهدشت کجاست؟
شهر کوهدشت یکی از شهرهای غربی ایران است که در استان لرستان قرار دارد و به‌عنوان مرکز شهرستان کوهدشت شناخته می‌شود. این شهر در ناحیه‌ای کوهستانی و در دامنه‌های زاگرس میانی واقع شده و از نظر جغرافیایی در غرب استان لرستان و در نزدیکی مرز استان ایلام قرار دارد و یکی از محبوب‌ترین مقصدها در تور داخلی به سمت لرستان به شمار میرود.
کوهدشت از شمال به شهرستان‌های سلسله و دلفان، از شرق به شهرستان خرمآباد، از جنوب به شهرستان رومشکان و از غرب به استان ایلام محدود می‌شود. ارتفاع این شهر از سطح دریا حدود ۱۱۹۵ متر است و به دلیل موقعیت خاص طبیعی‌اش، آب‌وهوایی نسبتاً معتدل کوهستانی دارد که تاثیر زیادی بر پوشش گیاهی و کشاورزی منطقه گذاشته است.
جاهای دیدنی کوهدشت
|
نام جاذبه |
نوع جاذبه |
توضیحات |
|
پل سیپله |
تاریخی |
پل ساسانی باقیمانده از دوران باستان |
|
دره سرطرهان |
طبیعی/تاریخی |
دره‌ای با پوشش گیاهی متنوع و آثار باستانی از سکونت انسان‌ها در گذشته |
|
میل خسروآباد |
تاریخی |
بنای هرمی‌شکل شش‌وجهی با ارتفاع ۶.۶ متر، ساخته‌شده از قلوه‌سنگ و گچ |
|
مقبره داوود رشید |
تاریخی/مذهبی |
آرامگاه مربوط به دوران پس از اسلام، منسوب به داوود رش، یار سلطان اسحاق |
|
تنگه و آبشار شیرز |
طبیعی |
تنگه‌ای با صخره‌های زیبا و آبشار، مقصدی محبوب برای طبیعت‌گردی |
|
غار بتخانه |
طبیعی |
غار آهکی با چکیده‌ها و چکنده‌های زیبا، مناسب برای گردشگران ماجراجو |
|
معبد سرخ دم لری |
تاریخی |
محوطه‌ای تاریخی با بقایای سنگ‌چین‌ها و سکوها، نشانه‌هایی از معماری باستانی |
|
معبد سرخ دم لکی |
تاریخی |
معبد با آثار معماری برجای‌مانده و اشیای باستانی، نشان‌دهنده پیشینه مذهبی منطقه |
|
قلعه چنگری |
تاریخی |
قلعه‌ای بر بلندای کوهی مشرف به دشت کوهدشت، با ابعاد حدود ۷۵ در ۱۰۰ متر |
|
قلعه منیژه |
تاریخی |
سازه‌ای سنگی بر ارتفاعات، با دیواره‌ها و برج‌های باقیمانده از دوران قبل از اسلام |
|
غار عالی‌آباد |
تاریخی |
غاری با عمق ۴۲۰ متری، محل سکونت انسان‌های اولیه، دارای اهمیت علمی و تاریخی |
|
غار میرملاس |
تاریخی |
غاری با نقاشی‌های سنگی از دوران پیش از تاریخ، صحنه‌هایی از شکار و زندگی انسان‌های اولیه |
|
قلعه کوهزاد (وزنیار) |
تاریخی |
قلعه‌ای با بخش‌هایی مانند طاق‌ها، پنجره‌ها و اتاق‌هایی با معماری خاص |
|
گنبد ابوالوفا |
مذهبی |
مقبره سید ابوالوفا، از یاران سلطان اسحاق، با ساختاری ساده ولی معنوی |
|
سد هاله |
طبیعی/مهندسی |
سد خاکی با ارتفاع ۴۴ متر و حجم مخزن ۳.۵ میلیون مترمکعب، نقش مهمی در تأمین منابع آبی منطقه |
پل سیپله (کر و دت)
پل تاریخی سیپله یکی از آثار برجای‌مانده از دوران ساسانی در منطقه سرطرهان کوهدشت است. این پل بر روی رودخانه سیمره ساخته شده و در گذشته بخشی از یک مسیر باستانی مهم بوده که استان‌های کرمانشاه، ایلام و لرستان را به یکدیگر متصل می‌کرد. پل سیپله چهار چشمه طاق دارد که تنها دو چشمه از آن‌ها تاکنون باقی مانده است.
این بنای باارزش در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و همچنان مورد توجه گردشگران و علاقه‌مندان به تاریخ و معماری ایران باستان قرار دارد.
آدرس: لرستان، شهرستان کوهدشت، بخش طرهان، دهستان طرهان غربی، نزدیک روستای سرطرهان
دره سرطرهان
دره سرطرهان از مهم‌ترین جاذبههای طبیعی کوهدشت به‌شمار می‌آید. این دره با داشتن پوشش گیاهی متنوع و صخره‌های سنگی زیبا، فضایی مناسب برای طبیعت‌گردی و کوهنوردی فراهم کرده است.
گذشته از زیبایی طبیعی، دره سرطرهان به دلیل شواهد تاریخی‌ای که از سکونت انسان‌ها در دوران‌های گذشته در آن به دست آمده، اهمیت باستان‌شناسی نیز دارد. آثار کشف‌شده از این منطقه، گواهی بر پیشینه کهن و ارزش تاریخی آن هستند.
آدرس: لرستان، شهرستان کوهدشت، منطقه سرطرهان
میل خسروآباد (صید صفربگ)
میل خسروآباد که به نام میل صید صفربگ نیز شناخته می‌شود، یکی از بناهای شاخص تاریخی در منطقه کوهنانی کوهدشت است. این میل با ساختار هرمی‌شکل شش‌وجهی و ارتفاع حدود ۶.۶ متر، به شکلی منحصر به‌فرد ساخته شده و مصالح به‌کار رفته در آن شامل قلوه‌سنگ و گچ می‌شود.
میل خسروآباد یکی از قدیمی‌ترین نمونه‌های میل‌های یادبود در لرستان است و وجود آن گویای اهمیت فرهنگی و معماری این منطقه در گذشته است.
آدرس: لرستان، شهرستان کوهدشت، بخش کوهنانی، روستای خسروآباد
مقبره داوود رشید
مقبره داوود رشید، آرامگاهی تاریخی مربوط به دوران‌های پس از اسلام است که در ۱۰ کیلومتری شمال غربی کوهدشت قرار دارد. این مقبره به داوود رشید، از یاران سلطان اسحاق، منسوب است و از جایگاه مذهبی و تاریخی ویژه‌ای در منطقه برخوردار است.
این بنا در ۱۰ مهر ۱۳۸۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و از مقصدهای زیارتی و فرهنگی شهرستان به شمار می‌آید.
آدرس: لرستان، شهرستان کوهدشت، ۱۰ کیلومتری شمال غربی کوهدشت
تنگه و آبشار شیرز
تنگه شیرز یکی از زیباترین و شناخته‌شده‌ترین جاهای دیدنی کوهدشت است که در دل صخره‌هایی با لایه‌های طبیعی بی‌نظیر شکل گرفته است. این تنگه که یکی از مقصدهای اصلی تور لرستان به شمار میرود، با مسیر باریک و بلند خود، در انتها به غار پل خدا ختم می‌شود که رودخانه تنگه از درون آن عبور می‌کند.
مناظر بدیع، پوشش گیاهی متنوع و هوای پاک باعث شده تا این مکان یکی از محبوب‌ترین مکان‌های طبیعت‌گردی غرب ایران باشد.
آدرس: لرستان، شهرستان کوهدشت، ۵۰ کیلومتری شمال کوهدشت، بخش زردلان، منطقه اولاد قبا
غار بتخانه
غار بتخانه یکی از شگفتی‌های طبیعی کوهدشت است که در کوه دمچهر و در ۱۸ کیلومتری جنوب شرقی این شهر قرار دارد.
این غار آهکی با چکیده‌ها و چکنده‌های زیبا، ساختاری طبیعی دارد و به عنوان مکانی بکر برای گردشگران ماجراجو شناخته می‌شود. برای رسیدن به این غار باید ابتدا به روستای قرعلیوند سفر کرد و سپس مسیر کوهستانی را پیمود.
آدرس: لرستان، شهرستان کوهدشت، ۱۸ کیلومتری جنوب شرقی کوهدشت، کوه دمچهر
معبد سرخ دم لری
معبد سرخ دم لری، محوطه‌ای تاریخی است که در ۱۰ کیلومتری جنوب شرقی کوهدشت و در منطقه لکستان واقع شده است.
این بنا که بر سینه کوهی قرار دارد، نشانه‌هایی از معماری باستانی را در خود جای داده و بقایای سنگ‌چین‌ها و سکوها از گذشته دور خبر می‌دهند. نام “سرخ دم” نیز احتمالاً به دلیل رنگ خاص سنگ‌های منطقه به این معبد داده شده است.
آدرس: لرستان، شهرستان کوهدشت، ۱۰ کیلومتری جنوب شرقی کوهدشت، منطقه لکستان
معبد سرخ دم لکی
معبد سرخ دم لکی در دامنه کوه چنگری و در فاصله ۶ کیلومتری شمال غربی کوهدشت واقع شده است. این معبد با آثار معماری برجای‌مانده و اشیای باستانی‌اش، یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی در منطقه محسوب می‌شود. وجود این معابد نشان‌دهنده پیشینه مذهبی و فرهنگی کهن منطقه کوهدشت است.
آدرس: لرستان، شهرستان کوهدشت، ۶ کیلومتری شمال غربی کوهدشت، دامنه کوه چنگری
قلعه چنگری
قلعه چنگری بر بلندای کوهی مشرف به دشت کوهدشت واقع شده و از آنجا چشم‌اندازی وسیع بر دشت اطراف دارد. این قلعه بزرگ که در دوران کهن برای دفاع از منطقه مادانرود ساخته شده بود، دارای ابعادی در حدود ۷۵ در ۱۰۰ متر است و بقایای آن هنوز قابل مشاهده است.
موقعیت استراتژیک این قلعه باعث شده بود تا در گذشته نقش مهمی در امنیت منطقه ایفا کند.
آدرس: لرستان، شهرستان کوهدشت، ۱۰ کیلومتری شمال شرقی کوهدشت، کوه چنگری
قلعه منیژه
قلعه منیژه یکی از سازه‌های تاریخی منطقه اولاد قباد کوهدشت است که به دوران قبل از اسلام بازمی‌گردد. ساختار سنگی این قلعه و موقعیت قرارگیری آن بر ارتفاعات، از اهمیت دفاعی و نظامی آن در دوران باستان حکایت دارد.
دیواره‌ها و برج‌های باقیمانده، معماری مستحکم و مهندسی نظامی آن دوره را به خوبی به نمایش می‌گذارند.
آدرس: لرستان، شهرستان کوهدشت، منطقه اولاد قباد
غار عالی‌آباد
غار عالی‌آباد در یکی از مناطق تاریخی کوهدشت قرار دارد و به‌عنوان یکی از محل‌های سکونت انسان‌های اولیه شناخته می‌شود. این غار پس از یک ورودی ۶ متری، به عمق ۴۲۰ متری می‌رسد و تنها با تجهیزات تخصصی میتوان به اعماق آن راه یافت.
این غار از اهمیت علمی و تاریخی زیادی برخوردار است و نمونه‌ای از حیات بشر در دوران پیش از تاریخ را در خود جای داده است.
آدرس: لرستان، شهرستان کوهدشت، خیابان سپاه، خیابان هفت تیر، خیابان ولی‌عصر
غار میرملاس
غار میرملاس یکی از معروفترین جاهای دیدنی کوهدشت است که با نقاشی‌های سنگی برجای‌مانده از دوران پیش از تاریخ شهرت دارد. این نگاره‌ها صحنه‌هایی از شکار و زندگی انسان‌های اولیه را با رنگ‌های قرمز و سیاه نشان می‌دهند.
وجود نقوشی از حیوانات و سوارانی با تیر و کمان، این مکان را به یکی از مهم‌ترین نقاط هنر صخره‌ای در ایران تبدیل کرده است.
آدرس: لرستان، شهرستان کوهدشت، ۱۸ کیلومتری شمال شرقی کوهدشت
قلعه کوهزاد (وزنیار)
قلعه کوهزاد یا وزنیار در بخش رومشگان کوهدشت واقع شده و از مصالح سنگ و ملات ساخته شده است. این قلعه بخش‌هایی مانند طاق‌ها، پنجره‌ها و اتاق‌هایی با معماری خاص دارد که شواهدی از زندگی در آن دوران را نشان می‌دهند.
سبک معماری این قلعه شباهت‌هایی به دیگر قلعه‌های منطقه لرستان دارد.
آدرس: لرستان، شهرستان کوهدشت، بخش رومشگان
گنبد ابوالوفا
گنبد یا مقبره ابوالوفا در ۲۵ کیلومتری غرب کوهدشت و در دامنه کوه بره کاظم قرار دارد.
این مکان، مدفن یکی از شخصیت‌های برجسته آیین اهل حق به نام سید ابوالوفا است که از یاران سلطان اسحاق محسوب می‌شود. ساختار ساده ولی معنوی این آرامگاه، سالانه زائران بسیاری را به خود جذب می‌کند.
آدرس: لرستان، شهرستان کوهدشت، ۲۵ کیلومتری غرب کوهدشت، دامنه کوه بره کاظم
سد هاله
سد هاله یکی از جاذبههای طبیعی و مهندسی شهرستان کوهدشت در استان لرستان است که در دل کوه‌های زاگرس و در جنوب غربی این شهرستان واقع شده است. این سد خاکی، در تنگه‌ای به نام «هاله» و در نزدیکی روستای هفت‌چشمه قرار دارد و با هدف تأمین آب کشاورزی، کنترل سیلاب‌ها و ذخیره‌سازی آب‌های سطحی احداث شده است.
سد هاله با ارتفاع ۴۴ متر و حجم مخزن ۳.۵ میلیون مترمکعب، نقش مهمی در تأمین منابع آبی منطقه ایفا می‌کند. علاوه بر اهمیت فنی، این سد به‌دلیل مناظر طبیعی اطراف و دریاچه‌ای که پشت آن شکل گرفته، به یکی از مقاصد محبوب گردشگری در کوهدشت تبدیل شده است.
آدرس: لرستان، شهرستان کوهدشت، ۱۲ کیلومتری جنوب غربی کوهدشت، منطقه عبدولی، تنگه هاله
آب و هوای کوهدشت
شهر کوهدشت، در ارتفاع ۱۱۹۵ متری از سطح دریا، دارای اقلیمی معتدل و نیمه‌خشک است که ویژگی‌های خاصی را به آب‌وهوای این منطقه بخشیده است. میانگین بارندگی سالانه در کوهدشت حدود ۴۵۰ میلی‌متر است، که نشان‌دهنده‌ی میزان بارش نسبتاً پایین در این منطقه است. دمای هوا در این شهر بین ۴۲ درجه سانتی‌گراد در گرم‌ترین روزهای تابستان و منفی ۷ درجه سانتی‌گراد در سردترین شب‌های زمستان متغیر است، که بیانگر نوسانات دمایی قابل توجه در طول سال است.
در فصل تابستان، کوهدشت با دمایی در حدود ۳۰ تا ۳۵ درجه سانتی‌گراد و رطوبت پایین، شرایطی گرم و خشک را تجربه می‌کند، در حالی که زمستان‌ها با سرمای شدید و احتمال یخبندان همراه است. این شرایط اقلیمی تأثیر بسزایی بر سبک زندگی، کشاورزی و معماری بومی منطقه داشته است، به‌طوری‌که ساختارهای سنتی با استفاده از مصالح محلی و طراحی‌های متناسب با شرایط آب‌وهوایی شکل گرفته‌اند.
بهترین فصل سفر به کوهدشت
بهترین زمان برای سفر به کوهدشت لرستان فصل بهار، بهویژه ماههای فروردین و اردیبهشت است. در این دوره، طبیعت کوهدشت در اوج زیبایی خود قرار دارد؛ دشت‌ها سرسبز، گل‌ها شکفته و آبشارها پرآب هستند. دمای هوا نیز معتدل و بین ۲۰ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد متغیر است که شرایط ایده‌آلی برای طبیعت‌گردی فراهم می‌کند.
کلام آخر
نقطه به نقطه لرستان پر از جاذبه گردشگری است. اما به جرئت می‌گویم که جاهای دیدنی کوهدشت داستان دیگری است. شهری کوچک که آنقدر جاذبههای مختلف دارد که به راحتی از سفرهای یک‌روزه تا سفرهای چندهفته‌ای را هم پوشش می‌دهد.در کل باید گفت از گشت و گذار در کوهدشت خسته نخواهید شد و احتمالا برای بار چندم هم به آن سر می‌زنید.
سوالات متداول
بهترین زمان سفر به کوهدشت چه زمانی است؟
بهار و تابستان، بهویژه ماههای فروردین تا تیر، بهترین زمان برای سفر به کوهدشت هستند.
چگونه میتوان به کوهدشت دسترسی پیدا کرد؟
میتوانید با خودرو شخصی یا اتوبوس از خرمآباد به کوهدشت سفر کنید؛ فاصله بین این دو شهر حدود ۹۰ کیلومتر است.
معروفترین جاذبههای گردشگری کوهدشت کداماند؟
تنگه شیرز، غار میرملاس، پل سیپله، پارک جنگلی بلوران و دره سرطرهان از جمله جاذبههای دیدنی کوهدشت هستند.
آیا بازدید از تنگه شیرز برای همه مناسب است؟
بازدید از تنگه شیرز نیاز به آمادگی جسمانی دارد و برای کودکان و سالمندان توصیه نمی‌شود.
آیا در کوهدشت امکانات اقامتی وجود دارد؟
بله، در کوهدشت هتلها و مهمانسراهایی برای اقامت مسافران وجود دارد.
چه سوغاتیهایی میتوان از کوهدشت تهیه کرد؟
عسل طبیعی، روغن حیوانی، شیرینیهای محلی و صنایعدستی از جمله سوغاتیهای کوهدشت هستند.
آیا امکان کمپینگ در تنگه شیرز وجود دارد؟
بله، اما به دلیل نبود امکانات رفاهی، کمپینگ در تنگه شیرز نیاز به تجهیزات کامل و تجربه دارد.
