می‌دانستید مسجد ایاصوفیه استانبول در طول تاریخ هم یک کلیسا بوده و هم یک مسجد؟ این بنا یکی از عجیب‌ترین سرگذشت‌های معماری جهان را دارد؛ بیش از ۱۴۰۰ سال است که ایاصوفیه نمادی از دو تمدن بزرگ اسلامی و مسیحی است. مسجد ایاصوفیه در اصل به عنوان کلیسای مسیحی ساخته شد و برای حدود ۹۰۰ سال میزبان بزرگ‌ترین مراسم مذهبی بود، اما پس از فتح قسطنطنیه توسط عثمانی‌ها به مسجد تبدیل شد. ایاصوفیه امروزه به عنوان موزه، دروازه‌ای به تاریخ‌های دور و ناپیداست که هنوز روح هر دو دین را در دل خود حفظ کرده است. بیایید بیشتر با این مکان شگفت‌انگیز آشنا شویم.
مسجد ایاصوفیه کجاست؟
مسجد ایاصوفیه در قلب بخش اروپایی استانبول و در میدان معروف ایاصوفیه قرار دارد. این منطقه یکی از پرجنب‌وجوش‌ترین و توریستی‌ترین نقاط استانبول است و بسیاری از جاهای دیدنی استانبول مانند مسجد سلطان احمد و کاخ توپکاپی نیز در نزدیکی آن واقع شده‌اند. مسجد ایاصوفیه از هر سو با هتل‌ها، رستوران‌ها و مراکز خرید احاطه شده و همیشه پر از گردشگران داخلی و خارجی است.
چگونه به ایاصوفیه برویم؟
رسیدن به ایاصوفیه بسیار آسان است.
- اگر از مرکز شهر، مانند میدان تکسیم، به ایاصوفیه می‌روید، می‌توانید ابتدا با قطار کابلی به کاباتاش بروید و سپس با استفاده از خط تراموای T1 به ایستگاه سلطان احمد برسید. این ایستگاه تنها چند دقیقه پیاده‌روی تا مسجد فاصله دارد.
- اگر در منطقه سلطان احمد اقامت دارید، می‌توانید به‌راحتی با یک پیاده‌روی کوتاه از خیابان‌های سنگفرش‌شده و زیبا به ایاصوفیه برسید و از مناظر تاریخی اطراف آن لذت ببرید.
معماری مسجد ایاصوفیه
وقتی به مسجد ایاصوفیه ترکیه می‌رسید، انگار به قلب تاریخ قدم گذاشته‌اید. این بنای باشکوه سال‌هاست که با معماری بی‌نظیرش گردشگران را به خود جذب می‌کند. گنبد عظیم و نورگیرهای بزرگ، فضایی مرموز و در عین حال آرامش‌بخش را در داخل مسجد ایجاد کرده‌اند.
طراحی این بنای عظیم در سال‌های ۵۳۲ تا ۵۳۷ میلادی به دستور امپراتور روم شرقی توسط دو معمار به نام‌های آنتیمیوس ترالسی و ایسیدوروس میلتی انجام شد. این کلیسا با گنبد مرکزی خود که ۵۵ متر ارتفاع دارد، به عنوان یکی از بزرگ‌ترین شاهکارهای معماری بیزانس شناخته می‌شود. طول بنا حدود ۱۰۰ متر و عرض آن ۷۰ متر بود، و شامل یک محراب و دو محوطه ورودی بود که عظمت کلیسا را نشان می‌داد.
پس از فتح قسطنطنیه توسط عثمانی‌ها در سال ۱۴۵۳ این کلیسا به مسجد تبدیل شد و عناصری مانند مناره‌ها و نمادهای اسلامی به آن اضافه شد. هماهنگی طاق‌ها و ستون‌ها در این بنا همچنان از ویژگی‌های بارز معماری آن است و نور طبیعی که از پنجره‌های گنبد به داخل هدایت می‌شود، فضای داخلی را به طرز خارق‌العاده‌ای روشن و معنوی می‌کند. در عمق گنبد، که حدود ۱۸ متر است، می‌توان تلفیق هنر اسلامی و بیزانسی را به وضوح مشاهده کرد. در سال ۱۹۳۵، ایاصوفیه به موزه تبدیل شد و امروز یکی از معروف‌ترین جاهای دیدنی ترکیه به شمار می‌رود.
نمای داخلی مسجد ایاصوفیه
وقتی حرف از نمای داخلی مسجد ایاصوفیه استانبول می‌شود، تصویری از عظمت و زیبایی در ذهن نقش می‌بندد. این بنا که قرن‌ها میزبان دو فرهنگ بزرگ مسیحی و اسلامی بوده، در دل خود ترکیبی از معماری بیزانسی و هنر اسلامی را جای داده است. با ورود به فضای داخلی ایاصوفیه، گنبد عظیم و شگفت‌انگیزش نخستین چیزی است که توجه هر بازدیدکننده‌ای را جلب می‌کند. این گنبد با ۴۰ پنجره کوچک نور را به درون هدایت می‌کند و فضایی معنوی و آرامش‌بخش می‌سازد.
دیوارهای مسجد ایاصوفیه استانبول پوشیده از موزاییک‌های طلایی هستند که بخش‌هایی از آنها صحنه‌هایی از تاریخ مسیحیت را به تصویر می‌کشند. این موزاییک‌ها در کنار خطوط خوشنویسی اسلامی که نام‌های مقدس را در خود جای داده‌اند، ترکیبی بی‌نظیر از هنر دو دین را به نمایش می‌گذارند. ستون‌های مرمرین و طاق‌های بلند به فضای داخلی ایاصوفیه حس شکوه و عظمت بیشتری می‌دهند. در هر گوشه این بنا، ردپای تاریخ را می‌توان دید!
تفاوت مسجد سلطان احمد و ایاصوفیه
آیا مسجد ایاصوفیه همان مسجد سلطان احمد است؟ این سوال بسیاری از گردشگرانی است که برای اولین بار به استانبول سفر می‌کنند. اگرچه این دو بنای تاریخی در نزدیکی هم قرار دارند و شباهت‌های معماری بسیاری دارند، اما تفاوت‌های قابل توجهی میان آنها وجود دارد. یکی از اصلی‌ترین تفاوت‌ها، تعداد مناره‌هاست؛ مسجد سلطان احمد دارای ۶ مناره است، در حالی که مسجد ایاصوفیه استانبول تنها ۴ مناره دارد.
علاوه بر این، فضای داخلی این دو مسجد تفاوت‌های واضحی دارند. مسجد سلطان احمد به دلیل استفاده از کاشی‌های آبی‌رنگ در طراحی داخلی خود به «مسجد آبی» مشهور شده است، در حالی که مسجد ایاصوفیه استانبول ترکیبی از هنرهای بیزانسی و اسلامی را به نمایش می‌گذارد و با دیوارهایی پوشیده از موزاییک‌های طلایی و نقش‌ونگارهای مذهبی که حس متفاوتی را به بازدیدکنندگان می‌بخشد.
همچنین، ایاصوفیه با تاریخ پیچیده‌اش که ابتدا کلیسا و سپس مسجد بوده، فضایی خاص از ترکیب دو دین بزرگ دارد، اما مسجد سلطان احمد از ابتدا به عنوان یک مسجد اسلامی طراحی و ساخته شده است. هر دو مکان از جاهای دیدنی این شهر هستند که ارزش دیدن دارند.
عجایب مسجد ایاصوفیه
ایاصوفیه عجایب جالبی دارد که در این بخش با هم نگاهی به آنها می‌اندازیم:
- مسجد ایاصوفیه استانبول یکی از اولین ساختمان‌های گنبدی عظیم در جهان است. گنبد شگفت‌انگیز آن با ۳۱ متر قطر از شرق به غرب و ۳۲.۵ متر از شمال به جنوب، کمی بیضی‌شکل است و تا زمانی که کلیسای جامع فلورانس در قرن ۱۵ تکمیل شد، بزرگ‌ترین گنبد جهان بود!
- جالب است بدانید بنای فعلی ایاصوفیه، سومین ساختمان ساخته‌شده در این مکان است. دو ساختمان قبلی که به‌ترتیب در قرن ۴ و ۵ ساخته شده بودند، در شورش‌های مختلف تخریب شدند و ساختمان سوم که امروز می‌بینید، در سال ۵۳۷ میلادی به دستور امپراتور ژوستینیان تکمیل شد.
- «ستون گریه» یا «ستون آرزو» از دیگر عجایب این بناست. گفته می‌شود این ستون مرطوب که در میان ۱۴۰ ستون دیگر قرار دارد، قدرت شفابخشی دارد و حتی امپراتور ژوستینیان سردردهای شدید خود را با لمس آن درمان کرده است. باور بر این است که این ستون آرزوها را نیز برآورده می‌کند!
- موزاییک‌های بیزانسی بی‌نظیری که دیوارهای داخلی مسجد را زینت می‌بخشند، در زمان تبدیل بنا به مسجد با گچ پوشانده شدند، اما بعدها کشف و بازسازی شدند. این موزاییک‌ها تصاویری از مناظر و شخصیت‌های مذهبی را به تصویر می‌کشند.
- عجیب است که برخی از سنگ‌های استفاده شده در ایاصوفیه از معابد و اماکن تاریخی دیگر آورده شده‌اند. برای مثال، ستون‌های معبد آرتمیس و سنگ مرمر سبز از تسالی از جمله این مصالح کمیاب هستند که امروزه تقریباً نایاب شده‌اند.
- این مسجد در سال ۱۹۸۵ به فهرست میراث جهانی یونسکو اضافه شد و امروزه میلیون‌ها بازدیدکننده را به خود جذب می‌کند، به عنوان نمادی از تاریخ پیچیده و شگفت‌انگیز استانبول.
قیمت بلیط مسجد ایاصوفیه
مسجد ایاصوفیه یکی از معروف‌ترین جاذبه‌های تاریخی استانبول بوده و بازدید از آن برای علاقه‌مندان به تاریخ و معماری تجربه‌ای بی‌نظیر است. این مسجد در فصلهای پاییز و زمستان از ساعت ۹:۰۰ صبح تا ۱۷:۰۰ عصر و در فصلهای بهار و تابستان از ۹:۰۰ صبح تا ۱۹:۰۰ عصر پذیرای بازدیدکنندگان است. توجه داشته باشید که فروش بلیط یک ساعت قبل از بسته شدن مسجد متوقف می‌شود، پس بلیط خود را به موقع بخرید. هزینه بلیط ورودی ۱۰۰ لیر است و کودکان زیر ۶ سال می‌توانند به‌صورت رایگان وارد شوند.
یادتان باشد برای بازدید از ایاصوفیه و دیگر اماکن مذهبی استانبول رعایت اصول و احترام به قوانین ضروری است. همچنین در هنگام عکاسی نیز به محدودیت‌های موجود توجه کنید. اگر به دنبال یک تور استانبول حرفه‌ای و مطمئن هستید، می‌توانید با یوتوپین همراه شوید تا از بهترین برنامه‌های تور بهره‌مند شوید و تجربه‌ای فراموش‌نشدنی داشته باشید.
آدرس مسجد ایاصوفیه
آدرس مسجد ایاصوفیه به‌صورت دقیق به شرح زیر است:
استانبول، منطقه فاتح، شماره 1، میدان ایاصوفیه
گوگل مپ:
جاهای دیدنی نزدیک مسجد ایاصوفیه
اطراف این بنای تاریخی باشکوه پر است از دیدنی‌هایی که هر کدام زیبایی‌های خاص خودشان را دارند. اگر به این منطقه سفر کنید، حتما باید زمانی را برای بازدید از جاهای دیدنی اطراف ایاصوفیه نیز کنار بگذارید. در اینجا به معرفی پنج مکان دیدنی نزدیک به ایاصوفیه می‌پردازیم که نباید آنها را از دست بدهید:
مسجد سلطان احمد (مسجد آبی)
یکی از معروف‌ترین همسایگان ایاصوفیه مسجد سلطان احمد است که به دلیل کاشی‌های آبی خیره‌کننده‌اش به «مسجد آبی» نیز معروف شده است. این مسجد که در قرن هفدهم ساخته شده، با شش مناره‌ی زیبایش، جلوه‌ای بی‌نظیر به میدان تاریخی می‌دهد. فضای داخلی مسجد با کاشی‌های سرامیکی آبی‌رنگی که حس آرامش را به شما القا می‌کند، از جذاب‌ترین قسمت‌های آن است. این مسجد به ایاصوفیه خیلی نزدیک است و تنها با چند دقیقه پیاده‌روی می‌توانید از این بنای تاریخی فوق‌العاده بازدید کنید.
کاخ توپکاپی
کاخ توپکاپی یکی دیگر از جواهرات تاریخی استانبول است که به فاصله چند قدمی از ایاصوفیه قرار دارد. این کاخ محل زندگی پادشاهان عثمانی بود و بیش از چهار قرن به عنوان مرکز اداری و حکومتی امپراتوری عثمانی شناخته می‌شد. در اینجا می‌توانید از بخش‌های مختلف کاخ، از جمله حرم‌سرا، اتاق‌های جواهرات و باغ‌های سرسبز بازدید کنید. توپکاپی با معماری باشکوه و مناظر خیره‌کننده به سوی بسفر، شما را به سفری در دل تاریخ می‌برد.
آبانبار باسیلیکا
یکی از دیدنی‌ترین مکان‌های زیرزمینی استانبول آبانبار باسیلیکا است که در نزدیکی ایاصوفیه قرار دارد. این بنای زیرزمینی، با ستون‌های مرمری و نوری که از سطح آب بازتاب می‌شود، حس مرموزی دارد. آبانبار باسیلیکا در زمان امپراتوری بیزانس ساخته شد تا آب شهر را در مواقع اضطراری تأمین کند. مشهورترین بخش این آبانبار، سر مدوسا است که به‌طرز جالبی وارونه در ستون‌ها به کار رفته و رمز و رازی عجیب به فضا بخشیده است.
موزه باستان‌شناسی استانبول
علاقه‌مندان به تاریخ و هنر حتماً باید سری به موزه باستان‌شناسی استانبول بزنند که یکی از مهم‌ترین موزه‌های باستانی جهان است. این موزه که در چند قدمی کاخ توپکاپی و ایاصوفیه واقع شده، مجموعه‌ای غنی از آثار باستانی مربوط به تمدن‌های مختلف از جمله امپراتوری‌های رومی، یونانی، عثمانی و حتی مصری را به نمایش می‌گذارد. در اینجا می‌توانید مجسمه‌های باستانی، سرامیک‌ها، جواهرات و کتیبه‌های باستانی را از نزدیک ببینید و با گذشته این شهر آشنا شوید.
بازار بزرگ (گرند بازار)
اگر از بازدید بناهای تاریخی خسته شدید و به دنبال تجربه‌ای هیجان‌انگیز و رنگارنگ هستید، بازار بزرگ استانبول تنها چند دقیقه با ایاصوفیه فاصله دارد. این بازار یکی از بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین بازارهای سرپوشیده جهان است و با بیش از ۴۰۰۰ مغازه و دالان‌های پیچ در پیچش هر کسی را مجذوب خود می‌کند. صنایع دستی و جواهرات زیبا، فرش‌های دست‌بافت و ادویه‌های معطر، همه چیز را در این بازار می‌توان یافت. قدم زدن در میان شلوغی بازار و چانه زدن با فروشندگان محلی تجربه‌ای است که هر گردشگری باید آن را تجربه کند.
این پنج مکان دیدنی فقط بخشی از جاذبه‌های اطراف مسجد ایاصوفیه هستند. هر کدام از آنها گوشه‌ای از تاریخ غنی و فرهنگ رنگارنگ استانبول را نمایان می‌کنند و بازدید از آنها خاطراتی فراموش‌نشدنی برای شما خواهد ساخت. اگر با تور ترکیه سفر می‌کنید، از همه جاهای دیدنی این کشور زیبا لذت خواهید برد.
جمع‌بندی
مسجد ایاصوفیه ترکیه نمادی از تاریخ و معماری استانبول و یکی از باشکوه‌ترین بناهای جهان است. این مسجد که ابتدا به‌عنوان کلیسای بیزانسی ساخته شد، بعدها به مسجد و سپس موزه تبدیل شد. ایاصوفیه با گنبد عظیم و موزاییک‌های زیبای خود ترکیبی بی‌نظیر از هنر بیزانسی و اسلامی را به نمایش می‌گذارد. جاذبه‌های اطراف این بنای تاریخی مانند مسجد سلطان احمد، کاخ توپکاپی، آبانبار باسیلیکا و بازار بزرگ هر کدام بخشی از تاریخ غنی استانبول را نمایان می‌کنند. سفر به استانبول و بازدید از ایاصوفیه، تجربه‌ای بی‌نظیر از قدم زدن در دل تاریخ است. اگر به دنبال سفری متفاوت و پر از ماجرا هستید، یوتوپین با ارائه تورهای جذاب استانبول همراه شما در این مسیر است. چرا که هر گوشه از دنیا داستانی برای گفتن دارد!
سوالات متداول
مسجد ایاصوفیه چه ساعتی باز است؟
در فصلهای پاییز و زمستان از ساعت 9:00 تا 17:00 و در بهار و تابستان از 9:00 تا 19:00 باز است.
هزینه بلیط ورود به ایاصوفیه چقدر است؟
بهای بلیط برای بزرگسالان 100 لیر است و کودکان زیر 6 سال نیازی به تهیه بلیط ندارند.
آیا ایاصوفیه برای بازدیدکنندگان نیاز به رعایت قوانین خاصی دارد؟
بله، بازدیدکنندگان باید به اصول و قواعد بازدید از اماکن مذهبی و عکاسی پایبند باشند.
چگونه می‌توان به ایاصوفیه رسید؟
ایاصوفیه در قلب استانبول واقع شده و به راحتی با استفاده از حمل و نقل عمومی، از جمله مترو و اتوبوس، قابل دسترسی است.
چه جاهای دیدنی دیگری در نزدیکی ایاصوفیه وجود دارد؟
ماکانهایی مانند مسجد سلطان احمد، کاخ توپکاپی، بازار بزرگ و آبانبار باسیلیکا هستند که هر کدام تاریخ و زیبایی خاص خود را دارند.